لیوان‌ها از نظر جنس، رنگ، طرح و مهم‌تر از همه کاربرد و نوع استفاده متفاوت هستند. در واقع می‌توان گفت برای هر کاربردی، یک جنس خاص از لیوان مورد استفاده قرار می‌گیرد. لیوان‌ها از نظر جنس به بخش‌های زیر تقسیم میشوند:
لیوان شیشه ای، لیوان بلور ، لیوان کریستال، لیوان سفال ، لیوان سرامیک ، لیوان استیل ، لیوان نقره، لیوان برنز، لیوان مسی، لیوان روی، لیوان پلاستیک، لیوانهای ماگ که از مواد مختلف تهیه میشوند.
از این میان لیوان شیشه‌ای پرکاربردترین است و بعد از آن ماگ بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سبک های مختلف لیوان شیشه‌ای:
1- لیوان معمولی برای استفاده روزمره:
لیوانهای شیشه‌ای هستند که برای وعده های غذایی یا میان وعده از آنها استفاده می‌شود و چون مورد استفاده زیاد دارند و ممکن است درمعرض شکسته شدن باشند معمولا گران قیمت نیستند و از نظر طرح و برش ساده بوده و شفاف می‌باشند. از نظر اندازه ممکن است با گنجایش های مختلف برای آب یا شیر و یا حتی چای صبحگاهی مورد استفاده قرار گیرند.
2- لیوان پایه بلند:
همانطور که از نام آن پیداست، این لیوان‌ها دارای ساقه‌ای بین پا و کاسه لیوان هستند. اگر همراه وعده‌های غذایی شربت سرو شود، می‌توانند از جمله لیوان‌هایی باشند که هر روز از آنها استفاده می‌شود. همچنین جنس آنها می‌تواند از ظروف شیشه‌ای ارزان ،گران قیمت و یا تزئینی باشد. استفاده روزانه از این لیوان ها کمتر از انواع معمولی است. گاهی لیوان های پایه بلند بزرگ تر یا با طراحی خاص تولید می‌شود که برای نوشیدن شربت در مراسم و مهمانی‌ها از آن استفاده می‌شود.
3- لیوان های شیشه ای مخصوص خوردن دسر یا بستنی:
این لیوان‌ها معمولا با دهانه گشادتر و بدنه فراخ‌تر تولید شده تا هم از نطر گنجایش و هم از نطر دست‌رسی به محتویات راحت‌تر باشد. انواع شیک‌ها و شاین‌ها در این لیوان ها سرو میشوند.
4- لیوان های پیمانه یا اندازه گیر:
از این لیوان‌ها برای پیمانه کردن و اندازه‌گیری مایعات یا عصاره شربت استفاده می‌شود که ممکن است اندازه‌های مختلف داشته باشد.
سبکهای مختلف لیوان کریستال:
1- لیوان کریستال معمولی:
کریستال دارای دو مزیت قاطع نسبت به شیشه است. اول آنکه کریستال به این دلیل که حاوی اکسید سرب است از شیشه قوی‌تر است و استحکام بیشتری دارد. دوم، زیبایی کریستال را نمی‌توان انکار کرد و از نظر ظاهر خیره کننده بوده و باعث می‌شود همه چیز در لیوان نیز عالی به نظر برسد. از معایب آن گران بودن آن است.
2- لیوان کریستال بدون سرب:
یک گزینه جایگزین کریستال بدون سرب است که در آن به جای سرب، روی یا منیزیم به آن افزوده می‌شود تا به استحکام آن افزوده شود. این ویژگی سبب می‌شود تا لیوانهای ظریف‌تر و نازک‌تری حاصل شود که به زیبایی آن می‌افزاید. این لیوان‌ها ماندگاری کریستال معمولی را دارند ولی بهتر است آنها را در ماشین ظرفشویی قرار نداد. این لیوانهای کریستال گزینه‌های خوبی برای لیوان های تزئینی هستند.
سبکهای مختلف لیوان ماگ:
شاید ماگ را بتوان از نظر قدمت پدر لیوانهای امروزی دانست. ماگ‌ها اولین لیوان‌هایی هستند که با چوب درست شدند و نیاکان ما برای نوشیدن از آنها استفاده می‌کردند.
1- ماگ سرامیکی:
از پر مصرف‌ترین نوع ماگ، نوع سرامیکی آن است. ماگ‌های سرامیکی به دلیل مقاومت بالا در مقابل گرما و سرما و قابلیت قرارگیری در ماکروویو و فریزر بسیار پرکاربرد هستند. برای نوشیدنی گرم و سرد استفاده میشوند و قابلیت حفظ دمای مایع درون خود را تا مدتی دارند.
2- ماگ کریستال:
ماگ کریستال به دلیل ماهیتی که دارد تغییر رنگ نداده و کدر نمی‌شود ولی به دلیل مقاومت پایینی که دارد چندان مناسب برای نوشیدنی گرم نبوده و پر کاربرد نمی‌باشد.
3- ماگ پلاستیکی:
این نوع ماگ به دلیل وزن کم و نشکن بودن بیشتر برای استفاده کودکان، مسافرت و پیک نیک استفاده می‌شود.
4- ماگ چوبی:
این ماگ‌ها از قدمت زیادی برخورد هستند. زیبا و سبک می‌باشند. از معایب آنان تغییر رنگ و بو پس از مدتی استفاده است و اینکه دمای مایع درون خود را نگاه نمی‌دارند.
5- ماگ فلزی:
مدل‌های جدید این ماگ‌ها دارای روکش پلاستیک عایق است که برای آن مزیتی را ایجاد کرده که دمای مایع درون خود را نگاه میدارد. در پروسه جدید ساخت این ماگ‌ها برای آنان درب آب بند در نظر گرفته شده که کاربری فلاسک را برای ماگ ایجاد کرده و برای نوشیدنی‌های گرم بسیار پر کاربرد است.
سبکهای مختلف لیوان سفالی:
ظروف سفالی به دو شکل لعاب دار و بدون لعاب تولید میشوند. لیوان سفالی را برای جلوگیری از نفوذ آب به لایه‌های زیرین با ترکیبات مختلف شیشه لعاب می‌دهند. لعاب‌ها رنگ‌های مختلف دارند و بر اساس میزان اکسید فلزی اضافه شده رنگ آنها تغییر می‌کند.
لیوانهای سفالی با نقوش زیبا و طراحی‌های منحصر بفرد بسیار جذاب هستند. برای استفاده روزانه به دلیل مقاومت کم در برابر ضربه و لب پریدگی با احتیاط استفاده میشوند.
در صورت ترک برداشتن لعاب رویی لیوان، رطوبت به همراه لکه‌های چای، قهوه، روغن و یا حتی گرد و خاک به لایه های زیرین نفوذ کرده و رشد باکتری‌ها را سبب می‌شود که به صورت ترک‌های قهوه‌ای نمایان میشوند و به همین دلیل استفاده دراز مدت از لیوان های سفالی و سرامیکی توصیه نمی‌شود.
سبک های مختلف لیوان فلزی:
لیوان استیل، لیوان نقره، لیوان مسی، لیوان روی و حتی لیوان طلا از انواع لیوان فلزی هستند که از قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
لیوان استیل:
با توجه به مزایای لیوان استیل که استفاده از آن معمول بوده و بخصوص برای موارد خارج از خانه بسیار کاربرد داشته است.
– ضد ضربه، خش، زنگ ردگی، شکستن و لب پریدگی است.
– فاقد موارد شیمیایی و مضر است.
– با محیط زیست سازگار است.
– محتویات را بنا به درجه حرارت آن سرد یا گرم نگاه میدارد.
– تمیز کردن آن آسان است.
– برای استفاد در فضای بیرون از خانه گزینه مناسبی است.
لیوان نقره:
از دیرباز لیوان نقره برای نوشیدن مایعات مورد استفاده اشراف و خاندان سلطنتی بوده است. نقره یکی از فلزات سنگین است که به طور سنتی نقش عمده‌ای در زندگی بشر داشته و چه به صورت زینت آلات یا به عنوان ظرف برای ذخیره یا نوشیدن آب و مایعات قابل مصرف دیگر استفاده می‌شده است. مطالعات نشان می‌دهد که ظرفیت ظروف نقره برای ضدعفونی آب طبیعی در مناطقی که آب زیرزمینی منبع اصلی آب آشامیدنی است، استفاده می شود.
خواص نوشیدن مایعات در لیوان نقره:
– خواص ضد عفونی کننده داشته، ضد باکتری است و در سوزش معده ، تب و التهاب مفید است
– قدرت و استقامت را افزایش می دهد
– در لاغری سودمند است
لیوان مسی:
استفاده از ظروف مسی ریشه تاریخی دارد. مس از عناصر مورد نیاز بدن بوده و نوشیدن آب در لیوان مسی بسیار توصیه می‌شود زیرا از طریق حل شدن عنصر مس در آب، نیاز روزانه بدن به مس را مرتفع می‌کند.
نقش و عملکرد مس را در بدن بسیار می‌دانند از جمله:
– این ماده در تولید انرژی، رنگدانه سازی، رشد بافت مغز و قلب، عملکرد سیستم ایمنی بدن و تشکیل رگ‌های خونی جدید اثر سازنده دارد.
– اثرات ضد باکتری : به نظر می رسد یکی از مزایای مس، اثر ضد باکتری آن است.
قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مقادیر زیاد مس ممکن است باعث مسمومیت شود، که با تهوع، استفراغ، درد شکم و اسهال مشخص می‌شود. حتی ممکن است منجر به آسیب کبدی و بیماری کلیوی شود.
لیوان پلاستیکی:
پلاستیک‌ها تغییرات بزرگی در زندگی ما ایجاد کرده‌اند. محصولات ساخته شده از مواد پلاستیکی بسیار زیاد هستند. ما نمی‌توانیم استفاده از ظروف پلاستیکی را در زندگی حدف کنیم ولی می‌توانیم از آن به دستی استفاده کنیم.
– مزیت استفاده از لیوان پلاستیکی:
سبک است، شکستن آن آسان نیست و برای استفاده کودکان امن است.
– معایب استفاده از لیوان پلاستیکی:
نمی تواند درجه حرارت خیلی بالا را تحمل کند. تجزیه و تغییر شکل آن در شرایطی که دما بیش از حد زیاد باشد صورت می‌گیرد و امکان آزاد کردن عناصر سمی فراهم می‌شود. پس از مدت استفاده طولانی کدر شده و بو و طعم مایعات را تغییر می‌دهد.
بهترین انتخاب برای پلاتستیک، مواد شفاف است ، در این حالت پلاستیک حاوی مواد افزودنی و رنگدانه‌های زیادی نخواهد بود و همچنین فلزات سنگین و سایر مواد مضر را نخواهد داشت.
